Ahmet Yesevi Kimdir?

Ahmet Yesevi kimdir? Biyografisi, ne zaman doğdu ve öldü?

Bir evliya mertebesine yükseltilen ve kendisinden bir destan kahramanı gibi bahsedilen Ahmet Yesevi, düşünceleri bütün Asya Müslümanları arasında yayılan ve asırlarca tesiri olan en eski Türk mutasavvıfıdır[1].

Mutasavvıflar varlığın nereden gelip nereye gittiğini ve gerçeklerin gerçeğinin ne olduğunu gördüğümüz varlıkların ötesindeki hakikati cevaplandırmaya çalışmışlardır. Onlara göre “Allah’tan başka varlık yoktur ve kainattaki her şey onun tezahüründen ibarettir.

1103 yılında Türkistan’ın Sayram adlı kasabasında doğdu. İbrahim adlı bir şeyhin oğludur. 7 yaşında öksüz kaldı. Şeyh Aslan Baba’nın öğrencisi oldu ve sonra Buhara’ya giderek Şeyh Yusuf Hemedani’den ders aldı. Sonra Yesi şehrine dönerek orada Yesevilik tarikatını kurdu. Yesevilik Türkler tarafından kurulan ilk tarikattır.

Memlekete döndükten sonra tasavvufa ait fikirlerini yaymaya başladı. Orta Asya Mutasavvıflarının başı sayılır. Düşünceleri asırlarca yaşadı ve Türk dünyasının manevi hayatına hakim oldu. Yesevi’nin düşünceleri ve yazdığı şiirler o kadar sevmiştik ki Orta Asya Türkleri asırlarca onun gibi düşünüp, onun gibi şiir yazdılar ve onun mukaddes bir örnek olarak ele aldılar. Kendisine “Türkistan Piri” adı verilir. Manevi üstünlüğünden ve fikir yüksekliğinden dolayı hayatı efsaneleştirildi ve evliya mertebesine yükseltildi.

Ahmet Yesevi İslam dinini mutaassıp bir kafayla anlayanların karşısına çıkarak bu dini serbest bir görüşle yumuşatmaya çalıştı. Düşüncelerine ve tasavvuf kaidelerini halka yaymak için açık bir dille ve hece vezniyle saf ve samimi, bazen de heyecanlı yazdı. Bu yazılarında Yesevi, neticeler çıkarılan menkıbeler ve dine dair övgülere yer vermektedir.

Ahmet Yesevi 63 yaşına geldiği zaman, Hz Muhammed 63 yaşında ölmüştür diye toprak altında bir hücreye girdi ve ömrünün geri kalan kısmını toprak altında geçirdi.

Toprak altında söylediği hikmetlerden birisinin son beyti bugünkü Türkçe ile şudur:

Kimi görsem hizmet kılar kul olurdum.
Toprak gibi Yollarına yol olurdum.
Aşıklara yanar söner kül olurdum.
Her derde derman olup girdim toprağa.

Ahmet Yesevi 1166 da öldü.

[1] tasavvuf inançlarını benimseyip kendini Tanrı’ya ve Tanrısal hikmete vermiş, tasavvufla uğraşan, gizemciliği yaymaya çalışan kimse.

You May Also Like

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir